‹ ›
એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિન્તન : પ્યાજ
હિજો સાઁઝ બાઙ્દેલજીલાઈ નયાઁ સડકમા ભેટેં। ભન્નુહુન્થ્યો -- "શંકરજી, તપાઈઁકો લેખ, ત્યો લેખ, 'શંકર લામિછાને શંકર લામિછાનેકો દૃષ્ટિમા' પઢેં।""કસ્તો લાગ્યો?""મજાકો છ। અલિ રિયલિષ્ટ છ, અબ એઉટા એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ પનિ લેખ્નુસ્ન।""એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ પેન્ટ ગર્ને ત તપાઈઁકો કામ! મ કહાઁ પેન્ટિઙતિર જાઉઁ અબ।""હોઇન, પેન-પિક્ચરમા એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ શૈલી પ્રયોગ ગર્નુસ્ન।"મ હાઁસી રહેં। (હાઁસ્ન જાન્નુ પનિ ઠૂલો કલા હો! માનિસકો ઉમેરમા વિકાસ હુનાસાથૈ ઉસકો હાઁસોકો કલામા અનેક રંગ ચઢ્ન થાલ્છન્।) હાઁસેર મૈલે બાઙ્દેલલાઈ બિદા દિએઁ, ર કુરાલાઈ પઞ્છાએઁ પનિ।'વ્યથિત'જીકો હાતમા 'હિમાની'કો કભર-ડિજાઇન થિયો। દેખ્નાસાથ બુઝિન્થ્યો બાઙ્દેલકો બુરુશ હો। ત્યસરી નૈ જસરી 'હિમાની' નામ સુન્નાસાથ 'વ્યથિત'કો કલમકો સમ્ઝના આઉઁછ। ભન્નુહુન્થ્યો -- "તપાઈઁ જસ્તો કલમ ચલ્ને માન્છે, એઉટા કથા 1-2 દિનમા લેખેર દિનુસ્ ન! મ વિદેશ જાઁદૈ છુ યસલાઈ છપાઉનs: વિજયાદશમીકો સાઇતમા ઝિક્ને।"મ હાઁસી રહેં। (હાઁસ્ન જાન્નુ પનિ ઠૂલો કલા હો! કુન માનિસસઁગ કસરી હાઁસ્નુપર્છ ત્યો જાનિએન ભને રોએકો બરાબર દુઃખ પાઇન્છ।) હાઁસેર મૈલે 'વ્યથિત'જીલાઈ બિદા દિએઁ, ર કુરાલાઈ પઞ્છાઉન ખોજેં પનિ!તર, મનબાટ ન વ્યથિત ગએ, ન બાઙ્દેલ, ન 'હિમાની', ન એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ! મન પનિ કમાલકો વસ્તુ હો (ત્યસમા કુરા પરેપછિ નિકાલ્ન ગાહ્રો છs: નિકાલ્ન ખોજ્યો, આફ્નો વ્યક્તિત્વ ર કુરાકો સ્વયં વ્યક્તિત્વમા સંઘર્ષ ભઇદિન્છ। મનબાટ, ફેરિ ત્યહી કુરા પરેકૈ રૂપમા કિમાર્થ નિસ્કદૈંન -- ત્યસકો કાઁચુલી ફેરિસકેકો હુન્છ! મૈલે મન પલ્ટાઉન થાલેં, હેરિહાલૂઁ યસમા ખેલિરહને કુરા પનિ કત્તિ છ!વ્યથિતજી! કૃષ્ણલે મુખ ખોલેર યશોદાલાઈ વિશ્વરૂપ દેખાએકા થિએ। તપાઈઁ આજ મેરો વિશ્વરૂપ હેર્નુહોસ્s: મેરો મનમા કે છ? તર, પહિલે મ તપાઈઁલાઈ એઉટા કુરાકો સમ્ઝના દિઇહાલૂઁ। મ બીસૌં શતાબ્દીકો (અંગ્રેજી!) એઉટા બુદ્ધિજીવી હૂઁ। મધ્યબિત્ત પરિવારકો, વિવાહિત, કેટાકેટીકો બાબુ, તરુની, સ્વસ્થ, નિર્માણકો ભાવનામા દત્તચિત્ત, સોઝો નાગરિક! ર મ ચિન્તિત છુ, મેરા અનેક સમસ્યા છન્।સબભન્દા ઠૂલો સમસ્યા હો -- મ દશ-ગજા જમીનમા ઉભિએકો છુ। એકાતિરકો સિમાનામા મેરા પુર્ખાકો વિશ્વાસ છ, એકાતિરકો સિમાનામા મેરા સન્તાનકો વિશ્વાસ! મ સ્પુતનિકકો ઉડાનમા ખુશી પનિ હુન્છુs: ચન્દ્રમાકો ધૂલોમા રુસકો હઁસિયા હતૌડાઅંકિત ચિન્હ ઉતારેકો સુન્દા મલાઈ યસ્તો ગૌરવ અનુભવ હુન્છ માનૌં હઁસિયા-હતૌડા મેરૈ ઘરબાટ ખુશ્ચેભલે માગેર લગેકા થિએ। ર અર્કોતિર, ચન્દ્રમામા ગ્રહણ લાગેકો વેલા પેટમા કુનૈ ગર્ભિણીલે છોઇદિન્છે કિ ભન્ને મ પીર પનિ માન્દછુ -- ચ્યામે પોડેલાઈ દાન પનિ દિન્છુ, માનૌં મહારાજ મનુ મેરા લામિછાને પરિવારકૈ બાજે હુન્। મ સમાચારકો નિમિત્ત અખબારહરૂ, ગોરખાપત્રદેખિ લિએર ટાઇમ્સ ર ન્યૂજ વિકલીદેખિ લિએર ફિલ્મ-ફેયર ર રોમાન્સ પનિ પઢ્છુ। મલાઈ પ્રત્યેક ખબરમા એક વિશ્વાસ સઁગાલ્નુપર્દછ, પરિરહેકો છ। મ્યારિલીન મનરોકો આત્મહત્યા ર એલિજાવેથ ટેલરકો નયાઁ પ્રેમકો સમસ્યા પનિ મેરો મનમા છ! મેરો મનમા ડ્યાગ હ્યામરશોલ્ડકો મૃત્યુ, યૂ.એન.ઓ. કા કાર્યવાહી, યૂ. થાન્ટ, અમેરીકા ર રુસકો શીત યુદ્ધ, લાઓસ, સુએજ, ગલવાન ભ્યાલી, કાશ્મીર, મલાયા, ઇરિયન સિલોન ৷৷. સબ સમસ્યા મેરા મનમા છન્। હેનરી મિલરકો ટ્રપિક અફ ક્યાન્સર પઢેં, અબ ક્યાપ્રિકર્ન કહાઁ પાઉને? સર વિસ્ટન ચર્ચિલકો તિઘ્રા ભાઁચ્ચિયો, બન્છ કિ બન્દૈન? યૂ.એન્.ઓ.મા નેપાલલે કે ભન્લા? કંગોલે કતાપટ્ટિબાટ ભોટ બઢ્તા પાઉલા? છોરાલાઈ ટાઇફાઇડ ભએકો નિકો ભયો, આજ અબ માસુ પાઇને હો કિ હોઇન, એકાદશી આજ ભોલિ દુબૈ દિન રે, એક વૈજ્ઞાનિકલે ઘાઁસબાટ દૂધ નિકાલ્ને પ્રયોગ સફલતાસાથ ગરે, અરાષ્ટ્રિય તત્વલે સિમાનાભિત્ર પસી ફલાનોલાઈ ગોલી હાન્યોs: ફ્રાન્સકા રાષ્ટ્રપતિલાઈ હત્યા ગર્ને પ્રયાસ ગરિયોs: એલ્જેરિયાકો સમસ્યા કસરી સુલ્ઝને હો, આલ્વેયર કામૂ પનિ ત એલ્જેરિયાકૈ હો, ઉસકો આજકલ મિથ અફ સિસીપસ પઢ્દૈછુ, ટેલિભિજનકો પ્રસારણ ટેલ્સટરલે યૂરોપમા ઉપલબ્ધ ગરાયો, પારી ખેતમા જ્યાપૂ મર્યો, મલાઈ 'જાનએ-ધુન-લા-બાજ્યા' ભન્થ્યો, ત્યસકો છોરાછોરી છૈનs: બાઙ્દેલકો પનિ ત છોરાછોરી છૈન, એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિત્રણ ગર ભન્છ, હિમાનીકો કભર જસ્તો, 'વ્યથિત'કો ભાષા જસ્તો ৷৷.યસ્તા અસંગત અનેક વિચારકા સિમાનાકો બીચમા મૈલે આફ્નો વ્યક્તિત્વકો દશગજે કિનારા રાખેકો છુ। ભન્ઠાન, ઓ વ્યથિતહરૂ ર બાઙ્દેલહરૂ, મેરો જીવન નૈ એઉટા એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ જીવન હો, યસબાટ ત મ રોજ પન્છિરહેછુ, રોજ યસલાઈ પન્છાઇરહેછુ। રોજ મેરો પ્રાતઃકાલ 'તરકારી કિન્ન પૈસા ચાહિયો' -- બાટ પ્રારમ્ભ હુન્છ, રોજ મેરો મધ્યાન્હ પૈસા આઉને બાટો ખોજ્નમા ખર્ચ હુન્છ, રોજ મેરો સન્ધ્યા 'અલિ બઢ્તા થાકેર આએછુ'મા સમાપ્ત હુન્છ। રોજ મેરો પરિચિત કતૈ મર્દછન્, તિનકો મૃત્યુ ભુલ્નુમા અલિકતિ સમય ખર્ચ હુન્છ। રોજ અલિ ઇતિહાસ સમ્ઝિન્છુ, રોજ અલિ ભવિષ્યકો રેખાઙ્કન ગર્દછુ, રોજ અલિ વર્તમાનકો મૂલ્યાઙ્કન ગર્દછુ। રોજ મોલ-મોલાઇ, ખરીદ-બિક્રી, બન્ધક-બ્યાજ ગર્દછુ -- આફ્ના આસ્થાકો આફ્ના વિશ્વાસકો આફ્ના ઇચ્છા-આકાંક્ષાકો। 'આજ લ્યાએકો માસુ, નોકરલાઈ સુકુચાલે ઠગેછ, જમ્મૈ હાડૈ હાડ ৷৷. ' 'આજકો દૂધ એકદમ પાતલો' ৷৷. 'દાઉરા કત્તિ ચિસો, કત્તિ મહઁગો' -- યિનૈ સબ કુરાકો ઘેરા છ જો ગૃહિણીલે, બચ્ચાલે, ભાન્છેલે ઉદ્ગાર ભની મેરૈ મનમા પોખ્તછન્। યસભન્દા બાહેક અરૂ ઉદ્ગાર છન્ જો મ સ્વયં આફ્નો મનમા કોચિટોપલ્છુ -- આજકો પાર્લિયામેન્ટમા નેહરૂલે યસો ભન્યો, ત્યસમા કતિ સત્ય હોલા! ખુશ્ચેભલે બર્લિનબારે ચાલેકો યો નયાઁ કદમલે સંસારમા કે અસર પર્લા? વિશ્વયુદ્ધ ભયો ભને કહાઁબાટ શુરુ હોલા? થ્યાલિડોમાઇડ ઔષધિલે કતિ બચ્ચાકો જીવન અન્ધકારમય હુને હો? આહ! એલ્ફ્રેડ નાયસ કહાઁ મર્ન પુગેછ? તર ઉસકો પહાડમૈ મર્ને ઇચ્છા થિયો રે!બાઙ્દેલજી! કુનચાહિં માનિસકો જીવન એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ છૈન? કુનચાહિં માનિસકો જીવન ઘૃણિત છૈન -- કમ-સે-કમ ઉસલે મૌનતાલે આફ્નો દુર્ગન્ધ નઢાકુઞ્જેલ? કુન માનિસકો ભાવના ઘૃણિત છૈન, કમ-સે-કમ મુસ્કાનકા તરેલીલે ત્યસલાઈ નપુરુઞ્જેલ? કુન માનિસકો મનમા લોભ છૈન -- કમ-સે-કમ નારાલે ત્યસલાઈ નમારુઞ્જેલ? વ્યથિતજી! તી સતયુગે ઋષિમુનિહરૂકો જમાના છૈન અબ! અબ ત પ્રત્યેક જાગરુક માન્છેકો મસ્તિષ્ક કૃષ્ણકો વિરાટરૂપભન્દા કમ સાનો છૈન!આજકો પ્રત્યેક માન્છે એક ભગવાન્ હો। યસ્તો ભગવાન્ જસલે આફ્નો સંસાર સ્વયં નિર્માણ ગરેકો હુન્છ -- છલલે, કપટલે, ધોખાલે, હત્યાલે ઐનલે ગૈરજિમ્મેદારીલે, અન્ધવિશ્વાસલે, ભક્તિલે, શ્રદ્ધાલે, મુર્ખ્યાઇઁલે। આજકો ભગવાન્ ફેરિ ધર્મમા ઘેરિએકો પનિ ત હુઁદૈનs: ઉસલે આફ્નો પ્રતિદ્વન્દ્વી ક્રાઇષ્ટ ર મોહમ્મદ ર બુદ્ધમા પનિ પાઉઁછ। ફેરિ આજ ભગવાન્ અલિ ડિપ્લોમેટ પનિ છ -- પુરેત જસ્તૈ! ৷৷. 'યસો ગર્ન ત કસો નહોલા, પુરેતજી? -- જ્યૂ હુન્છ' ৷৷. જસ્તો। આજકો ભગવાન્ ફેરિ અનીશ્વરવાદી પનિ છ -- બુદ્ધ જસ્તૈ। ર આજકો ભગવાન્લાઈ માનિસલે કણ્ટ્રોલ ગરેકો છ -- બર્થ કણ્ટ્રોલ જસ્તૈ। ભગવાન્ ચાહિયો, હાજિર છન્, ભગવાન્ ચાહિએન, ગાયબ છન્! જત્તિ માત્રામા ચાહિયો, ઉત્તિ માત્રામા આઉઁછન્। કવિતાકો લાગિ ચાહિયો, છન્દબદ્ધ ભૈ હાજિર, સ્તુતિકો નિમિત્ત ચાહિયો, કોષ ભઈ હાજિરs: ચાકરીકો નિમિત્ત ચાહિયો ઇન્સાઇક્લોપીડિયા ભઈ હાજિર -- 'ગરીબપરવર (ઉર્દૂમા!), કરુણાનિધાન (સંસ્કૃતમા!), ખ્વામિત્ (શુદ્ધ ભાનુભક્તે નેપાલીમા!) ৷৷. અઁ! ભન્દૈ થિએઁ, આજકો માનિસ સ્વયં ભગવાન્ બનિસક્યો, ઉસમા તી સબ ગુણ વ્યાપ્ત છન્ જો એક ઈશ્વરમા હુનુપર્દછ -- સિર્ફ એક ગુણ આજકો માનિસલે હરાએકો છ, ર ત્યો હો માનિસકો ગુણ! ત્યો સચ્ચા માનિસ જો સિર્ફ છ ર મરુઞ્જેલ માનિસ નૈ ભઇરહન્છ ર માનિસકૈ રૂપમા મર્દછ।'આજકો મનુષ્યત્વ હરાએકો, તર ભગવાન્ હુન નસકેકો, માનિસ ખોજ્નુપર્ને ભએ, વ્યથિતજી ર બાઙ્દેલજી! મકહાઁ આઉનુહોસ્। મભન્દા ઠૂલો અમાનવીય અરૂ માનિસ તપાઈઁ પાઉન સક્નુહુનેછૈન, ર અરૂલે સ્વયં મ જસ્તો આફ્નૈ પરિચય પનિ દિનેછૈન! કે ગરૂઁ, વ્યથિતજી!, મૈલે આક્રકોશમા આફૂલાઈ અમાનવીય ભનેકો હોઇન। મ, હેર્નુસ્ન હિન્દૂ, સબૈ ભગવાન્ ત મનપરાઉઁછુ નૈ, મલાઈ કસો કસો ક્રાઇષ્ટ ર બુદ્ધ ર મુહમ્મદ પનિ મનપર્છન્। મલાઈ ઈશ્વરઉપરકા સબૈ પ્રકારકા આસ્થા ર ઉસકા નામમા ભએકા સબૈ પ્રકારકા અત્યાચારહરૂ પનિ મનપર્છન્। તી નભએકા ભએ -- તી ક્રુસેડહરૂ, તી શંકરાચાર્યકા હમાલાહરૂ, તી અશોકકા ધર્મદૂતકા વિજયયાત્રાહરૂ, તી તુગલક શાહકા જેહાદહરૂ -- તી સબ નભએકા ભએ આજ વ્યથિતહરૂ હિન્દૂ, બાંગદેલહરૂ ઈસાઈ તથા શંકરહરૂ મુસલમાન કસરી હુન્થે, મ સબૈમા વિશ્વાસ ગર્ને ર કુનૈમા પનિ શ્રદ્ધા નગર્ને હુન સક્થેં। કસરી મ 'અહં બ્રહ્માસ્મિ' ભન્ન સક્થેં જબ મલાઈ આફૂઉપર વિશ્વાસ નભઈ અરૂઉપર હુઁદો હો।મ ત આજકો માન્છે હોઇન, વ્યથિતજી! મ એક હજાર વર્ષપછિ જન્મિને પૃથ્વીકો માન્છે હુઁ। મેરો જન્મકાલમા રાષ્ટ્રકા પરિધિહરૂ, વિશ્વાસકા પરિધિહરૂ, ધર્મકા પરિધિહરૂ, રાજનીતિકા પરિધિહરૂ, કેહી પનિ હુનેછૈનન્!!આજ જો મ દશગજામા ઉભિએકો છુ -- ત્યસકો કારણ અબ ભનિદિઉઁ, તપાઈઁહરૂલાઈ। મ ચાહન્ન તપાઈઁહરૂકો ઘેરામા આફૂલાઈ પાર્ન। મ ચાહન્ન તપાઈઁકો રંગમા ડુબકી લગાઉઁ। સિમાના નાઘેપછિ ત મૈલે નાગરિકતા લિનૈ પર્છ -- યસકારણ મ અનાગરિક। મ સ્વયં એક સિમાના હુઁ જસલે વર્તમાનલાઈ ભૂતબાટ ર ભૂતલાઈ ભવિષ્યબાટ અલગ ગરેકો છ।તપાઈઁલે સિમાના દેખેકૈ હોલા! 10 ગજાકો બીચમા એક પઞ્ચમુખી લિઙ્ગ અજ્ઞાત રૂપબાટ નિર્મિત -- જસલાઈ કસૈલે બેલપત્ર ચઢાઉઁદૈન। તર, જસલાઈ સાર્ન પર્યો અથવા હટાઉનુ પર્યો ભને બલિ ચઢાઉનુપર્દછ અનેકકા રગતકો। યો સિમાનાકો રંગ કે હો, બાઙ્દેલજી!s: સેતો? (જસ્તો લટ્ઠામા હુન્છ!)s: ખૈરો? (જસ્તો માટોમા હુન્છ!)s: રાતો? (જસ્તો માન ચિત્રમા હુન્છ!)s: બગ્ને (જસ્તો નદીનાલામા હુન્છ!)s: અદૃશ્ય (જસ્તો હિમાલકા ટાકુરામા હુન્છ!) યી સિમાના રેખાલાઈ, તપાઈઁ બાઙ્દેલજી! એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિત્રણ ગર્ન સક્નુહુન્છ ભને, મ પનિ મેરો મનલાઈ એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિત્રણ ગર્ન સક્દછુ।તપાઈઁલે ત્યો નગરુઞ્જેલ, ર નસકુઞ્જેલ મ પનિ અવ્યક્ત રહન ચાહન્છુ। મૈલે આફૂલાઈ આજ એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિત્રણ ગરેં ભનેં, ત્યસલાઈ બુઝ્ન ફેરિ પેરિસકો વાતાવરણમા સાસ ફેર્નુપર્નેછ। મેરો એબ્સ્ટ્ર્યાક્ટ ચિત્રણ પઢ્નલાઈ તપાઈઁલાઈ ફેરિ 'એકદિન' ઘોક્નુપર્નેછ।યસકારણ મ હાઁસિદિન્છુ।યસકારણ મેરો હાઁસોમા વિભિન્નતા છ। એઉટા વ્યથિતલાઈ, અર્કો બાઙ્દેલલાઈ, અર્કો મેરો છોરાલાઈ।યસકારણ મ બાઁચિરહેછુ, કિનભને મૈલે આજસમ્મ અરૂલાઈ ર આફૂલાઈ નૈ રિયલિષ્ટ ચિત્રણ ગરેકો છુ।રિયલિષ્ટ ચિત્રણમા ત, મ એઉટા પ્યાજ હુઁ -- રંગહીન, પત્રૈ પત્રલે મોડિએકો, અનન્ત દુર્ગન્ધ ર ગહિર્યાઇ।આજકો કૃષ્ણકો વિરાટ્રૂપ પનિ ત પ્યાજ હો। ત્યસકારણ, બાઙ્દેલજીકો પ્યાજ એઉટા સ્ટીલ-લાઇફ લેખ્નુસ્। ત્યસકારણ વ્યથિતજી, પ્યાજમાથિ એક મહાકાવ્ય લેખ્નુહોસ્। તપાઈઁહરૂકો ત્યો કૃતિ ઐતિહાસિક હુનેછ -- કારણ ત્યસમા આજકો વ્યક્તિકો, ર આજકો સમાજકો દુર્ગન્ધ અનન્ત પત્રમા અનન્તકાલસમ્મ સંચિત રહનેછ। ર ત્યહી ચિત્ર ર ત્યહી કાવ્યમા મ પનિ અનન્તકાલસમ્મ બાઁચિરહનેછુ।ત્યો ચિત્ર ર ત્યો કવિતા આજ લેખિએન ભને, ભોલિ, 'હિમાની'કો મૃત્યુમા, બાઙ્દેલકો મૃત્યુમા, શંકરકો મૃત્યુમા, ભવિષ્યલે આજકો ઇતિહાસ ગુમાઉનેછ।৷৷. 1000 વર્ષપછિ સિમાના હરાએ જસ્તૈ।