tēhra varṣa bitēpachi ēka śrāvaṇa mahīnākō jharī parirahēkō dinamā ēuṭī taruṇī ra arkō kēhī umēra ḍhalkisakēkō prauḍhaā strī āēra tyō gharamā pāilō hālē.
bāhira avirāma gatilē ēkōhōrō jharī parirahēthyō. gharabhitra kēhī cālacula nasuniēkōlē tyō ghara prāṇahīna ra jyādai nīravajastō lāgthyō. dārjīliṅga śahara varṣā ra kuirōbhitra ḍamma chōpiēkō thiyō. yō jharī bādalakā dinamā rājavāḍaīkō ēkānta gāuō āja jhan mlāna ra udāsalāgdō dēkhinthyō. gāuō ghara nirjana ra śūnya lāgthyō. māthi phusrō ra kālō mēghācchanna ākāśadēkhi nirantara khasēkō varṣālē rājavāḍaīkō ghara ra ḍāōḍaā-kāōḍhaā laharai umrēkā dhūpīkā aglā-aglā rūkhalāī rujhāirahēthyō. varipari dēkhinē gāuōharū pani varṣālē chōpēra spaṣṭa dēkhiṅdainathē. varṣākō mlāna prakāśalē hō ki vā cāraitira pṛthvīmā śūnya dhamilō vātāvaraṇa chāēkōlē hō, rājavāḍaīkō bāṭō-ghāṭō, gāuō-ghara sabai āja udāsalāgdā thiē.
kēhī bērasamma tī duī janā bāhira dalānamā ubhirahē. pānīlē duvaikō jīu nithrukka bhijisakēkō thiyō yō jharīlē. yō dṛśyalē āgantukakā manamā atītakā dhamilā smṛtiharūkō samjhanā garāirahēthyō. tyō taruṇīlē cāraitira ēkacōṭi cañcala dṛṣṭilē hērēra asphuṭa svaramā prauḍhaā strīlāī sōdhī -- āmā! tyahāō tā uhilē nai ṭhūlō ēuṭā parēvākō khōra thiyō hōina?
tyasai bēlā ḍhōkā ughriyō ani gharabhitrabāṭa ēuṭā nacinhēkō puḍkō mānisa āēra āgantukalāī sōdhyō --
kahāōbāṭa āunubhaēkō āmai?
bhitra kō-kō chan? būḍhaīlē sōdhī.
hōina, kahāōbāṭa āunubhaēkō? bhanēra phēri sōddhā dikka mānējastō garēra bhanī -- ilāmabāṭa. subēdāra-subēdāranī gharai hunuhuncha.
subēdāranī hunuhuncha.
subēdāra ni tā?
ōhō, parārakō sālai paralōka hunubhayō. bāhira kati ubhirahanuhuncha, āmā, ma bhitra khabaradiuō hai? -- tyati bhanēra javāpha naparkhī tyō mānisa khurra dagurēra gharabhitra pasyō.
ēka chinapachi gharabhitrabāṭa subēdāranī niskin.
dalānamā tī duī svāsnīmānisalāī dēkhtā pahilē ēkachin tā alamalla parin, tara kasō gardā ṭhimyāējastō garē pani ēkkāsi bōlāuna nasakēra kēhī bēra hērirahin. sāṅsārika duḥkha ra vyathālē khumcyāēra tī prauḍhā strīkō nidhāramā dhērai rēkhāharū dēkhina lāgēkā thiē.
subēdāranīlē balla ṭhamyāin ra āścaryamā parēra bhanin -- ōhō! bahinī pō! āja -- yatikā varṣapachi āipugyau, kastō hō, malāī tā kasō sapanājastō pō lāgyō ৷৷.
ratnālē subēdāranīlāī ḍhōgidiī. jastō aghi garthī. taruṇīlē pani āēra subēdāranīlāī ḍhōgidiī. subēdāranī alī asamañjasamā parin.
baḍhaī, malāī cinnubhaēna? -- taruṇīlē sōdhī.
subēdāranīlē balla cinhin. ahilēsamma manamā dagurirahēkā śaṅkāharū harāē. ṭhūlō āścaryamā parēra bhanin -- ōhō sānū! mailē tā cinnai sakinaō! hēra, sānōmā jāmā lāēra yahī āōgana ra dalānamā phitrika-phitrika nācī hiṅḍnē kēṭī lau yatrī bhaisakichas! āmaiṅ ni! sānū ৷৷. hijō astijastō lāgcha ৷৷.
tēhra varṣaaghikā kurā subēdāranīlāī hijai bhaēkō sapanā jastō lāgyō tara kālakō lāmō avadhimā kati parivartana pṛthivīmā bhayō. samaya bhaviṣyakō ajñāta garbhamā nirantara bagirahyō ani pṛthivīmā kati nayāō kurā āē kati purānā gaē -- ani kati parivartana bhayō.
subēdāranīkō hṛdayamā atītakā madhura smṛtiharū jāgṛta bhaē. hṛdayamā vātsalya prēma phēri umlēra āyō, ani ēkaichina śūnya dṛṣṭilē yatāutā hērin ra tyasapachi sānīlāī mamatālē hātamā samātēra gharabhitra lagin. ratnā pachi-pachi gaī.
ani tyasapachi ratnā ra subēdāranī kurā gardai dhērai bērasamma kōṭhāmā rōirahē.
tī duvai nārīlāī ēuṭai vipatlē, ēuṭai vēdanālē tathā ēuṭai santāpalē chōpēkō rahēcha. duvaikō jīvana-ākāśamā ēuṭai kālō mēgha āēra jindagīkō sukha ra āśā ujāḍa pārēkō rahēcha ra tyasailē duvaikā āōkhādēkhi ēuṭai duḥkhakō bādalabāṭa aśruvarṣā jhardathyō. tara subēdāranīlāī ēuṭā kurā dēkhtā bhanē acammai lāgyō -- kuirīmaṇḍala lāgēra chōpēkā pahāḍa, bastī, varapara gāuōghara, rūkha-pāta sabai ujyālō bhaēra tyahāō cahakilō ghāma lāgējastō lāgyō. ani āphūlē mājhēra rākhēkō gharakā bhāōḍāharū pani sabai ujyālō bhaēra katā-katā ṭalkējastō lāgyō.
kuraikurāmā dina bityō. ratnā ra subēdāranī bhānsākōṭhāmā kurā garirahē. sānī uṭhēra gharakō ēkaēka kunā cahārī. hari sutnē kōṭhāmā pani pasī. ōhō, tyahāō ta ahilē kastō sajāēkō rahēcha -- kursī, palaṅga, ālamārī ani ṭēbulabhari pustaka, phūladānī, kalama, masī ani bhittāmā ēuṭā ainā, māstira ēuṭā kēlēṇḍara, paratira ravīndranāthakō tasvīrasamēta, ani kunāpaṭṭi sūryāstakō dṛṣya bhaēkō ēuṭā citra. sānīlē niyālī-niyālī hēri ani ṭēbulakō agiltira rākhēkō ēuṭā phōṭōmāthi sānōkō dṛṣṭi pugyō ra dhērai bērasamma tyasakō āōkhā tyahāō aljhirahyō. tyō phōṭō kasakō rahēcha? jati hērē pani āphnā cañcalē āōkhālāī tṛpti nahunē, tyō gālāmā kōṭhīsamēta bhaēkō, ṭōpī nalāēkō, kapālakō kēśa ghumrēkō, gambhīra anuhāra bhaēkō mōhanījastō āōkhā bhaēkō sundara yuvaka kō hōlā bhannē śaṅkā sānīkō manamā dhērai basēna -- tyō kasakō phōṭō thiyō tyasakō antarakō āōkhālē cihnihālyō.
ani sānī dagurēra bhānsākōṭhāmā pugī. lājalē, āśaṅkālē, saṅkōcalē tyasakō muṭu ḍhukaḍhuka bhairahēkō thiyō. kahilē chiṭō-chiṭō calēra banda pani huna khōjthyō. sānīkō hṛdaya kēhī bēra lāja ra saṅkōcakō taraṅgamā pauḍī khēlirahyō.
bhānsākōṭhāmā subēdāranō bhandai thiin -- aō ta, bahinī, hāmīlāī pani hurukka pārirākhēra jānubhayō ৷৷. bōldābōldai pō ta! tyasai hērdāhērdai prāṇa gayō ৷৷. chi ৷৷. kurā gardā pani ma tā āōsu thāmna saktinaō ৷৷. tara tyō kurā samjhaōdā sapanājastō lāgcha ৷৷. .
ratnālē bhanī -- hō ta, tyō kurā sunēra malāī pani kastō kastō lāgirahēkō cha. tai didī, dharmātmā rahēcha ra duḥkha napāī gayō, tapāīōlāī dhērai dina duḥkha pīra khapnuparēna. hāmrō ta duḥkha kē bhanuō didī! āphē pani varṣa dina galyō -- āphūlē pani duḥkha bhōgnusamma bhōgyō ani basnēlāī pani ādhāpilcō banāēra gayō ৷৷. .
hō ta, jānēlāī kē cha ta. hō ki! marēpachi ḍūmai rājā. tara basnēlāī ta ṭhūlō pīra cha -- pṛthivīkō yō ṭhūlō bhāra khapnuparcha.
didī, kē ta, tapāīōkō tā chōrāmā chōrā cha, ghara dvāra cha, alikati kamāirākhēkō pani hōlā ৷৷. mērō tā kē cha? abhāginī ta ma pō ৷৷.
arkālē hērdā pō tyastō dēkhcha. āphnō duḥkha sabai āphaiṅsita cha. tara bābucāhiṅ bāōcēkō bhaē mērō harilē paḍhna pāunē thiyō. ūḥ yōsitai hāīskūla paḍhnē sāthīharū kalakattā gaēra paḍhdai chan. 'āmā, mailē mātrai paḍhna pāinaō' bhanī harilē sadhaiṅ kurā garirahancha -- 'kē garchas bābai, bhāgyamā nabhaēpachi' bhanēra samjhāuōchu. tai ailē ta āpisamā kāma gardacha ra ēka pēṭa khōlē phāōḍōlāī cintā garnupardaina.
hari kati bēlā āipuglā ni didī? sānaimā chōḍaēra gaēkō -- aba tā kastō bhaisakēkō hōlā -- cinna pani sakcha kē? hāmīlāī birsi pani sakēkō hōlā. sānāmā hari yō gāuōbharikā kēṭākēṭīharūkō rājā thiyō. yī duī janā kastā upadrē thiē ni didī! sānī runa najānnē -- hari jiskāuna najānnē.
hō, mērō chōrā gāuōgharakā kēṭākēṭīkō rājā thiyō.
kurā gardāgardai bāhira dalānamā juttā bajēkō, chātā mārēkō ani hari kōṭhāmā pasēkō āvāja āyō. subēdāranī musukka hāōsin, u, kurā gardāgardai āipugyō, mērō chōrākō āyu lāmō rahēcha.
sandhyā bhairahēkō thiyō. bāhirakō jharī ra kuirīmaṇḍalalē gharabhitra mlāna andhakāra chāēkō thiyō. bāhira nirantara parirahēkō varṣālē pṛthivī ḍamma ḍhākēra aōdhyārō bhaisakēkō thiyō.
kēhī bērapachi harikō kōṭhābāṭa silapaṭa bajēkō āvāja bhānsāgharatira āyō ani hari bhānsākōṭhākō ḍhōkāmā āēra ubhiyō. ratnālē bhanī -- 'malāī cinchau kē bābū?
ōhō, kānchī āmā pō āipugnubhaēcha. kina nacinnu? dēkhnēbittikai ṭhamyāihālēṅ ni!
harikō āōkhā sānīmāthi pugisakēkō thiyō. taruṇī yuvatīlāī dēkhēra kautuka ra jijñāsālē harikā āōkhā cañcala bhaiuṭhē.
jīumā sādhāraṇa caubandī cōlō ra chīṅṭakō phariyā lāēkī gōrī varṇakī, hātabhari tārā bāīō lāēkī, śahariyā hōina tara pahāḍa bastībāṭa bharkhara āēkī jastī thiī. harilē sānīlāī ṭhamyāuna nasakēra hō kyāra kēhī bēra alamalla parēra hērirahyō. taipani sānī ghōpṭō parirahī. hari nabōlēra tyahāōbāṭa āphnō kōṭhātira pharkyō.
harikā manamā dhērai praśnaharū āē -- śaṅkākō bādala pani āyō pani phēri harāyō. tyō taruṇī kō rahicha, bistāra-bistāra harilē ṭhamyāuōdai jhyāla khōlyō ani bāhirakō gambhīra andhakāramā śūnya āōkhālē hērdai atītakā ghaṭanāharū manamā samjhirahyō. bāhira pānī parirahēkō āvāja ēkanāsasita āirahēthyō -- ani

bālyakālamā madhura ghaṭanāharū manamā āirahē. tara tī bitisakēkā dinaharū ghaṭanāharū bāhirakā varṣā jastai āja spaṣṭa ra udāsīna bhaisakēkā chan.
āja ēkkāsi tī purānā smṛtiharū nayāō ākāramā sajīva bhaēra uṭhdā harikō mana ānandalē, kautukalē ra cañcalatālē adhīra bhairahyō. sānī katrī bhaisakēkī rahicha! āphusitaiṅ guḍaiyā banāī-banāī dulahā-dulahīkō putalīsita khēlirahanē sānī ahilē yatrī taruṇī bhaēkī cha -- saṅkōca ra gaṅbhīra lāja pani ahilē tyasakā sātha chan.
kēhī bērapachi hari phēri bhānsākōṭhāmā gayō ra ratnāsita sōdhyō, kānchī āmā! dhērai varṣapachi pō āunubhayō ta?
hō, dhērai varṣapachi āēō. timīharū kēṭākēṭī nai thiyau. i, timī pani yatrō tandērī bhaēchau, hijō-asti jastō lāgcha bābai ৷৷. kurā gardāgardai ratnākō kaṇṭha gambhīra bhayō. āōkhābhari āōsu pārēra subēdāranīkō anuhāramā pulukka hērī. hari āphnō kōṭhātira pharkyō. sānīlē balla pachāḍaibāṭa ciyāēra harilāī pulukka hērī.
bharē bhānsā basdā kurā calyō. kuraikurāpnā hari ra sānīkō bālyāvasthākō kurā niskyō -- subēdāranīlē yī duīkā kurā liēra sānāmā garēkā yinīharūkā utpīḍana ra upadravakō ēka-ēka ghaṭanā dōhōryāin. bitisakēkā kurāharū gardā subēdāranīlāī pani naramāilō lāgirahyō.
ani tyasai dinadēkhi āmā-chōrī duvai yō gharamā basnē bhaē. subēdāranīkō gharamā ēka janā nōkara kāma gardai thiyō, tyōcāriṅ kēhī dinapachi barmā hiṅḍnē bhayō.